Gjumi është një nga shtyllat kryesore të një jete të shëndetshme. Kohëzgjatja dhe cilësia e gjumit kanë ndikim të drejtpërdrejtë në funksionet fizike, mendore dhe emocionale. Por sa orë duhet të flejmë gjatë natës për të siguruar shëndet optimal? Shkenca ka disa përgjigje.
Roli i gjumit në trupin tonë
Gjatë natës, trupi dhe mendja kalojnë në faza të ndryshme të gjumit, përfshirë gjumin e lehtë, atë të thellë dhe fazën REM (Rapid Eye Movement). Çdo fazë luan një rol të rëndësishëm: nga riparimi i indeve deri te përpunimi i kujtimeve dhe përmirësimi i funksioneve njohëse.
Rekomandimet për kohëzgjatjen e gjumit
Sipas National Sleep Foundation dhe Qendrës për Kontrollin e Sëmundjeve (CDC), orët optimale të gjumit ndryshojnë në varësi të moshës:
- Foshnjat (0-1 vjeç): 12-16 orë në ditë, duke përfshirë edhe dremitjet.
- Fëmijët e vegjël (1-5 vjeç): 10-14 orë.
- Fëmijët në moshë shkollore (6-12 vjeç): 9-12 orë.
- Adoleshentët (13-18 vjeç): 8-10 orë.
- Të rriturit (18-64 vjeç): 7-9 orë.
- Të moshuarit (65+): 7-8 orë.
Këto janë vetëm udhëzime të përgjithshme, pasi nevojat individuale mund të ndryshojnë në bazë të stileve të jetesës, metabolizmit dhe shëndetit të përgjithshëm.
Çfarë ndodh nëse nuk flen mjaftueshëm?
Mungesa e gjumit mund të çojë në:
- Ulje të përqendrimit dhe kujtesës.
- Rritje të rrezikut për sëmundje kardiovaskulare, diabet dhe depresion.
- Dobësim të sistemit imunitar.
- Probleme me peshën trupore dhe metabolizmin.
Studimet tregojnë se njerëzit që flenë më pak se 6 orë për një periudhë të gjatë kohe mund të kenë jetëgjatësi më të ulët dhe shëndet të përgjithshëm më të dobët.
Si të përmirësojmë gjumin?
- Ruani një rutinë të qëndrueshme: Shkoni në shtrat dhe zgjohuni në të njëjtën orë çdo ditë.
- Krijoni një mjedis të qetë gjumi: Sigurohuni që dhoma të jetë e errët, e qetë dhe me temperaturë të përshtatshme.
- Shmangni ekranet para gjumit: Drita blu nga telefonat dhe televizorët mund të prishë prodhimin e melatoninës.
- Kufizoni kafeinën dhe alkoolin: Këto mund të ndërhyjnë në cilësinë e gjumit.
- Ushtrimet fizike: Një stil jetese aktiv përmirëson cilësinë e gjumit, por shmangni stërvitjen intensive para shtratit.
Gjumi dhe Kosova
Në një sondazh të fundit të realizuar nga organizata rajonale të shëndetit, më shumë se gjysma e të anketuarve në Kosovë pranuan se nuk flenë mjaftueshëm për shkak të stresit, teknologjisë dhe punës së zgjatur. Kjo është një tendencë shqetësuese që kërkon ndërgjegjësim mbi rëndësinë e gjumit.
Gjumi është jetik për mirëqenien tonë. Duke ndjekur këshillat e mësipërme dhe duke i kushtuar rëndësi cilësisë së tij, mund të përmirësojmë ndjeshëm shëndetin dhe jetën tonë të përditshme. Kujdesuni për gjumin tuaj, sepse është themeli i një shëndeti të mirë.
